Wyborgit
Skąd pochodzi?
Wychodnie wyborgitów (grubokrystaliczna odmiana granitów rapakiwi) znajdują się w południowej Finlandii, na Wyspach Alandzkich oraz w Rosji w rejonie Wyborga (stąd nazwa). Najczęściej jako eratyki docierały do nas skały z Wysp Alandzkich i SW Finlandii. Ze względu na wiele wychodni i wariantów petrograficznych skała jest dość trudna do precyzyjnego oznaczenia. Wiek skały to około 1,6 miliarda lat. Transport lodowy narzutniaków wyborgitów na Wzgórza Dylewskie wyniósł od około 800 do 1200 km.
Jaką ma petrografię?
Wszystkie odmiany granitów rapakiwi (również wyborgity) charakteryzują dwie „generacje” kryształów skaleni i kwarcu widocznych w skale. Taka struktura skały jest niezwykła i bardzo rzadko spotykana u skał magmowych. Skalenie potasowe pierwszej generacji (fenokryształy) są większe (nawet do 5 cm), wyraźnie jajowate i bardziej zaokrąglone. Dominują w składzie petrograficznym, niektóre z nich posiadają wyraźną zielonkawą (rzadziej brązową lub szarą) obwódkę oligoklazu z widocznymi, przerastanymi wrostkami kwarcu, hornblendy i biotytu. Pomiędzy dominującymi skaleniami z obwódkami, występują też lekko zaokrąglone, mniejsze skalenie potasowe: plagioklaz, kwarc oraz skupiska minerałów ciemnych – głównie wspomnianego już biotytu i hornblendy. Wśród minerałów akcesorycznych spotyka się głównie apatyt, cyrkon, fluoryt i epidot.
Wyborgit nie jest eratykiem przewodnim.
Rozmiary okazu w lapidarium: wys. – 1,25 m, obw. – 2,60 m.
fot. Alicja Szarzyńska
mapy: Dariusz Gałązka
opracowanie merytoryczne: Dariusz Gałązka, Alicja Szarzyńska
