Porfir Påskallavik
Skąd pochodzi?
Wychodnie porfirów Påskallavik znajdują się w pobliżu miejscowości o tej samej nazwie w południowej Szwecji.
Porfiry Påskallavik należą do tzw. skał kwaśnych (tj. bogatych w kwarc) porfirów smalandzkich. Powstały one około 1,8 miliarda lat temu. Czasami spotyka się w nich niewielkie ksenolity (nieprzekrystalizowane fragmenty starszych skał porwanych przez magmę). Transport lodowy narzutniaków porfirów Påskallavik na Wzgórza Dylewskie wyniósł około 500 km.
Jaką ma petrografię?
W bardzo drobnokrystalicznym cieście skalnym koloru brązowofioletowego powszechne są fenokryształy kwarcu. Jego okrągławe kryształy mają od 1 do 4 mm średnicy, są często delikatnie zabarwione na niebiesko, choć mogą też być szare. Największymi i najczęściej występującymi fenokryształami są skalenie potasowe, osiągające nawet 3 cm długości, wydłużone, krótkie, z wyraźnie zaokrąglonymi narożami. Przeważnie są koloru jasnożółto-brązowego lub różowego. Dość często wykazują one budowę pasową, która w skale zaznacza się jaśniejszym, plagioklazowym (minerał skałotwórczy) obrzeżeniem wokół wnętrza kryształu skalenia potasowego. W skale pojawiają się skupiska ciemnych minerałów (głównie biotytu).
Porfir Påskallavik jest eratykiem przewodnim.
Rozmiary okazu w lapidarium: wys. – 0,35 m, obw. – 2,10 m.
fot. Alicja Szarzyńska
mapy: Dariusz Gałązka
opracowanie merytoryczne: Dariusz Gałązka, Alicja Szarzyńska
