Aleje Pojezierza Iławskiego PLH 280051
Obszar ten obejmuje sieć alei przydrożnych i zadrzewień (w tym parków wiejskich) w krajobrazie rolniczym środkowej części Pojezierza Iławskiego, obejmującą – w świetle obecnej wiedzy – jedno z większych skupisk drzew zasiedlonych przez pachnicę dębową Osmoderma eremita w skali Polski.W skład obszaru chronionego wchodzą liczne otoczone alejami odcinki dróg gruntowych, w szczególności są to drogi łączące dawne majątki ziemskie w okolicach Kamieńca, Szymbarku i Gardzienia. Ponadto, ciągłość środowisk pachnicy jest zapewniona dzięki włączeniu alei w pasach drogowych dróg
wojewódzkich nr 515, 520 i 521 oraz kilku odcinków dróg powiatowych. Aleje te występują zarówno przy gruntowych drogach śródpolnych, jak i asfaltowych. Najczęściej występującym gatunkiem drzewa w alejach jest lipa (w większości drobnolistna Tilia cordata), stanowiąca ok. 52% wszystkich drzew. Znaczny jest także udział jesionu wyniosłego Fraxinus excelsior (ok. 11%), klonu zwyczajnego Acer platanoides (ok. 10%) i dębu
szypułkowego Quercus robur (ok. 10%). Pozostałe gatunki stanowią łącznie 17% drzew.Większość poboczy dróg przy drogach gruntowych w ciągu sezonu wegetacyjnego nie jest koszona, co sprawia, że w terenie zdominowanym przez grunty orne stanowią one ważne refugium bezkręgowców. Krzaczaste zarośla wzdłuż dróg stanowią ważne miejsca lęgowe dla ptaków (gąsiorek, jarzębatka). Jest to jedno z większych rozpoznanych
stanowisk nie tylko pachnicy dębowej w Polsce, ale również innych gatunków owadów związanych z drzewami próchniejącymi i dziuplastymi.
Aleje Pojezierza Iławskiego oprócz walorów przyrodniczych mają duże znaczenie jako godne zachowania świadectwo historii. W Szymbarku znajdują się ruiny zamku biskupów pomezańskich otoczone naturalistycznymi założeniami parkowymi o wyraźnie zaznaczonym układzie przestrzennym w formie alei i szpalerów z dużą ilością drzew starych. Niedaleko zamku rośnie sosnowa pomnikowa „Aleja Napoleońska”. Ruiny barokowego
pałacu von Finckensteinów w Kamieńcu również otaczają założenia parkowe z czytelnymi jeszcze alejami i szpalerami starych drzew głównie lip, grabów, kasztanowców. Część alei jest pozostałością historycznej drogi Via Regia – szczególnie odcinki łączące dawne majątki ziemskie.
fot. Maciej Rodziewicz
