Granit rapakiwi Lellainen
Skąd pochodzi?
Wychodnie granitu rapakiwi (pyterlitu) Lellainen znajdują się w okolicy miasta o tej samej nazwie w południowo-zachodniej Finlandii, u zachodnich wybrzeży jeziora Pyhäjärvi. Budują wschodnią cześć rozległego masywu Laitila. Wiek skały to około 1,6 miliarda lat. Transport lodowy narzutniaków granitów Lellainen na teren Warmii i Mazur (w tym Wzgórza Dylewskie) wyniósł około 900 km.
Jaką ma petrografię?
Granit Lellainen to bardzo charakterystyczna skała – jeden z najczęściej spotykanych pyterlitów (odmiana granitów rapakiwi z dobrze wykształconymi „wianuszkami” kryształów kwarcu wokół dużych w większości automorficznych kryształów skaleni). Granit zbudowany jest z dużych (do 5 cm) skaleni alkalicznych o kolorze od żółto-brązowego, poprzez różowy do czerwonego. Towarzyszą im drobniejszy zielonkawe kryształy plagioklazów oraz szary, mleczno-szary lub szaro-niebieski kwarc. Cześć kryształów kwarcu jest idiomorficzna część wyraźnie zaokrąglona. W obrębie dużych kryształów skaleni alkalicznych można rozpoznać również liczne, głównie biotytowe wrostki. W kwarcowo-plagioklazowych wianuszkach wokół dominujących skaleni alkalicznych można też rozpoznać czarne kryształy biotytu.
Najważniejszą cechą wyróżniającą granity rapakiwi Lellainen od innych, licznie występujących w SW Finlandii pyterlitów są przede wszystkich liczne zielonkawe kryształy plagioklazów oraz delikatnie niebieskawy kwarc.
Granit rapakiwi Lellainen jest eratykiem przewodnim.
fot. Alicja Szarzyńska
mapy: Dariusz Gałązka
opracowanie merytoryczne: Dariusz Gałązka, Alicja Szarzyńska
