Porfir botnicki
Skąd pochodzi?
Wychodnie porfirów botnickich znajdują się na dnie Zatoki Botnickiej, około 100 km od Wysp Alandzkich, na których są już znajdowane w postaci narzutniaków.
Istnieje wiele odmian porfirów botnickich, czasami bardzo zbliżonych w wyglądzie makroskopowym do porfirów dalareńskich. Ich głównym wyróżnikiem jest jednak wyraźnie dostrzegalna gołym okiem obecność kryształów kwarcu, nieobecnego u dalareńskich „kuzynów”. Wiek skały to około 1,6 miliarda lat. Transport lodowy narzutniaków porfirów botnickich na Wzgórza Dylewskie wyniósł około 900 km.
Jaką ma petrografię?
Porfiry botnickie charakteryzują się ciemnym ciastem skalnym (od prawie czarnego, przez fioletowo-szare, do brązowego). W cieście skalnym tkwią prakryształy różowych lub jasnobrązowych skaleni potasowych, bardzo często wyraźnie zaokrąglone na rogach oraz słabiej czytelne, również zaokrąglone, kryształy ciemnego kwarcu. Różnokolorowe ciasto skalne w porfirach z reguły jest jednym z argumentów do zaliczenia danej skały do grupy ignimbrytów (piroklastyczna skała osadowa pochodzenia wulkanicznego powstała podczas wybuchu wulkanu głównie z popiołu wulkanicznego). Porfiry botnickie nie są jednak ignimbrytami.
Porfiry botnickie są eratykami przewodnimi.
Wymiary okazu: wys. – 0,65 m, obw. – 2,80 m.
fot. Alicja Szarzyńska
mapy: Dariusz Gałązka
opracowanie merytoryczne: Dariusz Gałązka, Alicja Szarzyńska
