fot. M. Rodziewicz
Przystanek 12. Jezioro Jasne
Odcinek: Jezioro Jasne – Siemiany (3,7 km)
Jezioro Jasne posiadało w przeszłości wiele różnych nazw: Gieźniary, Srebrne, Kryształowe. Najbardziej zagadkowa jest ta pierwsza – jej niemiecką formę Gesmer znamy ze źródeł krzyżackich; nie wiadomo jednak, skąd się wzięła. Patrząc na jego taflę z całą pewnością możemy jednak stwierdzić, że jest ono niezwykle czyste. I taka nazwa – Jezioro Czyste, też jest używana.
W przeszłości okolice zbiornika musieli wykorzystywać ludzie, bowiem wiele lat temu z jego dna wydobyto fragmenty glinianych naczyń wczesnośredniowiecznych. Z jeziorem związane są także różne legendy. Niezwykle przejrzyste wody jeziora musiały silnie rozbudzać wyobraźnię okolicznych mieszkańców… Według tradycji, wody z jeziora Jasnego używano ponadto do produkcji piwa w iławskich browarach. Co jest przyczyną przyrodniczej niezwykłości tego jeziora? Jezioro Jasne prezentuje rzadko w Polsce spotykany typ jeziora oligotroficznego, czyli ubogiego w substancje odżywcie. Dodatkowo jest to jezioro o kwaśnej wodzie (pH 4.3), znajdujące się na podłożu krystalicznym, składającym się z grubych i średnio grubych ziaren piasku o miąższości powyżej 30 m. Ta gruba warstwa piasków skutecznie izoluje wody jeziora od żyźniejszych warstw gliny. Jest to jezioro, które swoimi cechami przypomina jeziora skandynawskie. Każda niedozwolona ingerencja ze strony turystów, np. kąpiele w jeziorze, wydeptywanie i niszczenie roślinności przybrzeżnej, palenie ognisk, zaśmiecanie brzegów, mogą przyczynić się do powstania niepożądanych zmian w jakości wód tego unikatowego zbiornika. Jezioro nie posiada naturalnych dopływów ani odpływów. Jest małe (powierzchnia lustra 10,7 ha) lecz stosunkowo głębokie – głębokość maksymalna – 19,8m, średnia – 8,1m. Przezroczystość wody wynosi l0 metrów. Wody jeziora, ze względu na wspomnianą małą żyzność, są niezwykle ubogie w roślinność. Wokół brzegu jeziora dominuje sit rozpierzchły, roślina swoim wyglądem przypominająca wielki szczypior, rośnie tu też mech torfowiec. Dno jeziora porasta gęsto jeden gatunek wodnego mchu. Ubogi świat żyjących tu zwierząt stanowią głównie bezkręgowce wodne takie jak, larwy ważek, chruścików i ochotek. Warunki te powodują, że świat ryb jeziora ograniczony jest do jednego gatunku – okonia.
